Gustaaf Bos: De omgekeerde integratie
Op donderdag 12 mei organiseert het GAN een bijeenkomst met Gustaaf Bos. Wat betekent het als we personen met een verstandelijke beperking willen laten participeren in de samenleving? Wat vraagt dat van hen en van burgers zonder verstandelijk beperking? Kunnen wij elkaar echt ontmoeten? En hoe gaan we daarbij om met verschillen?
Gustaaf deed tweeëneenhalf jaar veldwerk in omgekeerde-integratiesettingen – voormalige instellingsterreinen waar mensen zonder verstandelijke beperking buren worden van mensen mét een verstandelijke beperking.
Hij promoveerde onlangs op een studie getiteld ‘Antwoorden op andersheid’, waarin hij beschrijft hoe de betrokkenen doorgaans geneigd zijn om de verwarrende, onbehaaglijke verschillen tussen personen met en zonder verstandelijke beperking te ontlopen. Dit ontwijken van ‘stekeligheid’ vindt zowel plaats in het alledaagse leven in de buurt, in de verhouding tussen zorginstellingen en hun cliënten, als in het integratie- en participatiebeleid van de rijksoverheid.
Gustaaf laat aan de hand van interviewfragmenten en persoonlijke observaties zien dat wij pas echt bereid zijn om in de omgang met personen met een verstandelijke beperking ruimte te maken voor verschil, als we inzien dat het daarbij ervaren ongemak alles te maken heeft met onze eigen opvattingen, voorkeuren, sterke kanten en kwetsbaarheid.
In lijn met deze erkenning dat vreemdheid en stekeligheid relationele begrippen zijn, zullen we ook de morele noodzaak zien om het ontwijken en uitsluiten van vreemde anderen tegen te gaan. En dan komt het aan op een inspirerende visie van zorgaanbieders en de moed en eigenwijsheid van individuele betrokkenen.